Trafik Kazalarında Sigorta Şirketine Başvuru

Doğrudan sigorta şirketine başvurma zorunluluğu 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 65. maddesi ile düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca, trafik kazası sonucu ortaya çıkan zararları tazmin etmek isteyen kişilerin ilk olarak sigorta şirketine başvurmaları gerekmektedir.

Bu başvuru, zarar gören kişinin sigorta şirketine kaza sonucu ortaya çıkan zararların tazmin edilmesi için talep ettiği bir işlemdir. Sigorta şirketi, bu talep üzerine kaza sonucu ortaya çıkan zararların tazmin edilebilmesi için gerekli olan adımları atmaya çalışır. Eğer sigorta şirketi tarafından kaza sonucu ortaya çıkan zararların tazmin edilmesi için yeterli ödeme yapılmazsa veya zarar gören kişi ile sigorta şirketi arasında anlaşma sağlanamazsa, zarar gören kişi dava açma hakkına sahiptir.

Dava açma hakkına sahip olmasına rağmen, zarar gören kişilerin öncelikle sigorta şirketine başvurmaları gerekmektedir. Bu sayede, zarar gören kişilerin dava açmalarına gerek kalmadan zararların tazmini sağlanmaya çalışılır. Ancak, eğer sigorta şirketi ile anlaşma sağlanamazsa veya sigorta şirketi tarafından yeterli ödeme yapılmazsa, zarar gören kişi dava açma hakkına sahiptir.

Formun Üstü

Bu başvuru şartı, mahkemelerce dava şartı olarak değerlendirilir. Dava şartı, dava açılması için yasal bir gerekliliktir ve dava açılmadan önce yerine getirilmesi gerekir. Eğer dava şartı yerine getirilmemişse, dava usulsüzlük nedeniyle reddedilebilir. Dolayısıyla; başvuru yapılmadan tazminat davası açılırsa dava şartı eksikliği sebebiyle dava usulden reddedilir.

Zorunlu mali sorumluluk sigortasından kısaca bahsetmek gerekirse; bu sigorta bir araç sürücüsünün trafik kazaları veya diğer zararlı olaylar sırasında ödediği zararları karşılamaya yönelik bir sigorta türüdür. Bu sigorta, bir araç sürücüsünün sürüş esnasında meydana gelebilecek zararları karşılamak üzere zorunlu tutulan bir sigortadır.

Zarar gören bir kişi, zorunlu mali sorumluluk kapsamında dava ya da tahkim yoluna gitmeden önce ZMSS kapsamındaki sigorta şirketine yazılı başvuruda bulunması gerekmektedir.

Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasına sahip olan bir araç sürücüsünün yaptığı bir kaza sonucu oluşan zararların karşılanması için bu yolu izlemesi gerekir. Bu sayede, zarar gören kişinin zararının karşılanması için gerekli olan tüm işlemlerin düzgün bir şekilde yürütülmesi sağlanmış olur.

>Tazminat taleplerinin kapsamı, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarına İlişkin Tebliğ’in “Sigortanın Kapsamı” başlıklı maddesinde belirlenmiştir.

 Sigorta şirketleri tarafından karşılanabilecek kalemler, sigorta poliçesi üzerine alınan teminatları ifade etmektedir. Bu teminatlar, sigortalının belirli bir olay sonucu uğrayabileceği zararları karşılamaya yöneliktir. Örneğin, maddi zararlar teminatı, sigortalının araçta meydana gelen değer kaybı gibi doğrudan malları üzerindeki azalmaları karşılar. Sağlık giderleri teminatı ise, trafik kazası sonucu oluşan sağlık giderlerini kapsar. Sürekli sakatlık teminatı ise, üçüncü kişinin sürekli sakatlığı dolayısıyla ileride uğrayacağı maddi zararları karşılamaya yöneliktir. Destekten yoksun kalma (ölüm) teminatı ise, sigortalının ölümü sonucu oluşan ekonomik zararları karşılamaya yöneliktir.

Bu teminatlar, sigorta poliçesi üzerine alındığında, sigortalının belirli bir olay sonucu uğrayabileceği zararları karşılamaya yönelik bir güvence sağlar. Bu nedenle, sigortalıların sigorta poliçesi üzerine hangi teminatları almaları gerektiği konusunda bilgi sahibi olmaları ve sigorta şirketleri ile yapacakları anlaşmalarda bu konuları göz önünde bulundurmaları önemlidir.

Rizikonun gerçekleşmesi hâlinde; sigortalı, sigorta poliçesi kapsamında meydana gelebilecek bir olayı, sigortalı veya hak sahibi tarafından öğrenildiği tarihten itibaren otuz iş günü içinde, sigortacıya bildirmek zorundadır. Bu süre, olay yurt dışında meydana gelmişse altmış iş günü olarak uzatılır. Bu zorunluluk, sigortalının sigorta poliçesi şartlarını yerine getirmesi ve sigorta poliçesi kapsamında olayın sigorta şirketine bildirilmesi gereken sorumluluklarındandır. Eğer sigortalı olayı sigorta şirketine bildirmezse, sigorta şirketinin olayı karşılaması veya sigortalının talep ettiği tazminatı ödemesi mümkün olmayabilir.

 Eğer bir kaza sonucu bir kişinin hasar görmüş veya ölmüş olması durumunda, sigorta şirketi tazminat ödemek için hak sahibinden bazı belgeler isteyebilir. Bu belgeler arasında, kaza tespit tutanağı veya bilirkişi raporunu içeren alkol raporu, olaya karışan diğer araçların trafik tescil belgeleri ve sürücü belgelerinin fotokopileri, ölüm nedeniyle yapılacak başvuru durumunda ölüm raporu ve veraset ilamı, yaralanma nedeniyle yapılacak başvuru durumunda tedavi giderlerini gösteren belgeler, geçici veya daimi sakatlanma nedeniyle yapılacak başvuru durumunda tam teşekküllü hastaneden alınan rapor gibi belgeler olabilir. Mahkeme kararının da istenebileceği durumlar olabilir. Bu belgeler, sigorta şirketinin tazminat ödeme sürecini doğru bir şekilde gerçekleştirmesi için gereklidir ve hak sahibinin bu belgeleri sunması zorunlu olabilir.

Burada süreden de bahsetmek gerekir; sigorta şirketleri, sigortalı bir olayın (örneğin bir kaza) sonucunda ortaya çıkan zararı tazmin etmekle yükümlüdürler. İşte bu yükümlülük, ihbar tarihinden itibaren başlar. Ancak, sigorta kuruluşu başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamamışsa veya verilen cevap talebi karşılamamışsa, zarar gören dava açabilir. Başvuru yapılmadan açılan tazminat davaları ise başta da söylediğimiz gibi “dava şartı yokluğu” nedeniyle usulden reddedilebilir.

Eğer trafik sigortasına başvuru yapıldıktan sonra 15 gün içerisinde cevap verilmemiş ya da talepleriniz karşılanmamışsa, dava açma ya da sigorta tahkim komisyonlarına başvuru yapma hakkınız vardır. Ancak, bu tür bir durumda sigorta şirketinin cevap vermemesi ya da talebinizin karşılanmaması durumunda mutlaka bir hukuki danışman ya da avukatla iletişim kurarak durumunuzu değerlendirmesi ve size danışmanlık hizmeti vermesi önerilir. Hukuki süreçlerin nasıl yönetileceği, hangi adımların izlenmesi gerektiği gibi konuları bir avukat ya da hukuki danışman yardımıyla daha iyi anlayabilir ve haklarınızı daha etkin bir şekilde koruyabilirsiniz.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, bir kişinin trafikte güvenliği tehlikeye sokan bir davranış sergilemesi sonucu ortaya çıkan bir suçtur. Bu suça örnek olarak, trafikte hız sınırını aşmak, trafik ışıklarına uymamak, trafik işaretlerine uymamak, başka bir araç veya yaya üzerinde geçiş yapmak, trafikte alkol veya uyuşturucu etkisi altında olmak gibi davranışlar verilebilir. Bu suçun cezası, yasa gereği belirli bir para cezası veya hapis cezası ile cezalandırılabilir. Bahsedeceğimiz trafik güvenliğini kasten tehlikeye düşürme suçu TCK m.179’da düzenlenmiştir. Maddeye göre, “Trafik güvenliğini kasten tehlikeye düşürme suçu, bir yol kullanımının veya bir taşıtın kullanımının güvenliğini kasten tehlikeye düşürme suçudur. Bu suçun işlenmesi halinde, cezalandırılacak olan kişi hakkında bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası uygulanır.” Bu suçun işlendiği durumlarda, kişi hakkında ciddi cezalar uygulanabilir ve trafik güvenliğinin tehlikeye düşürülmesi sonucu ortaya çıkabilecek kaza ve yaralanmaların sorumluluğu da bu kişiye ait olabilir. Bu nedenle, trafik güvenliğini kasten tehlikeye düşürme suçunu işlemekten kaçınılması önemlidir.

     Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun unsurları ise şunlardır:

1. Trafik güvenliğini tehlikeye düşürme eylemi: Bu eylem, sürücülerin ve yaya/bisiklet kullanıcılarının trafikte güvende olmalarını tehlikeye atacak şekilde davranışlarda bulunmaktır. Örneğin, yüksek hızda sürüş, geçiş yasağını ihlal etme, trafik lambalarına uymamama veya trafik işaretlerine uymamama gibi davranışlar bu eylemi içerebilir.
2. Kendini ve/veya diğerlerinin güvenliğini tehlikeye atma: Bu unsurda, sürücünün kendi ya da diğerlerinin fiziksel güvenliğini tehlikeye atacak şekilde davranışlar sergilemesi önemlidir. Örneğin, sürücünün içki içerek veya uyuşturucu kullanarak sürüş yapması, diğer sürücüler ve yaya/bisiklet kullanıcılarının güvenliğini tehlikeye atar.
3. Önceden planlanmış bir davranış: Bu unsurda, sürücünün trafik güvenliğini tehlikeye düşürme eylemini önceden planlamış olması gerekir. Bu, sürücünün bilinçli bir şekilde trafik kurallarını ihlal ettiği ve bu eylemini önceden düşündüğü anlamına gelir.
4. Sonuçlarının olumsuz olması: Bu unsurda, sürücünün trafik güvenliğini tehlikeye düşürme eyleminin bir ya da birden fazla kişinin yaralanmasına veya ölümüne neden olması gerekir. Bu, sürücünün eyleminin birinci derecede trafik güvenliğini tehlikeye düşürdüğü anlamına gelir.

Formun Üstü

Söz konusu suç somut tehlike suçudur ve failin ceza alabilmesi için suçun unsurları oluşmalı ve somut bir tehlike doğmalıdır. TCK md. 179’da düzenlenen trafik güvenliğini kasten tehlikeye atma suçunun maddi unsurlarını sayacak olursak şu şekildedir:

1.   Kişinin, bir araç kullanırken ya da bir araçla iletişim kurarken bir yol kullanımına ya da bir yol veya yol araçlarının kullanımına ilişkin kuralları önemsemeyip bu kuralları açıkça ihlal etmesi.
2. Kişinin, bu ihlal sonucu bir yol veya yol araçlarının kullanımı sırasında bir başka kişinin ya da bir yol veya yol araçlarının zarar görmesine neden olması.
3. Kişinin, bu ihlal sonucu bir başka kişinin ölümüne neden olması.
4. Kişinin, bu ihlal sonucu bir başka kişinin malvarlığını zarara uğratması.
5. Kişinin, bu ihlal sonucu bir yol veya yol araçlarının kullanımının önünde bir engele neden olması.
6. Kişinin, bu ihlal sonucu bir yol veya yol araçlarının kullanımının önünde bir tehlike yaratması.
7. Kişinin, bu ihlal sonucu bir yol veya yol araçlarının kullanımı sırasında bir başka kişinin güvenliğini tehlikeye atması.
8. Kişinin, bu ihlal sonucu bir yol veya yol araçlarının kullanımı sırasında bir başka kişinin yaşamını tehlikeye atması.

Bahsettiğimiz gibi trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, trafikte güvenliği tehlikeye düşüren bir davranışın yapılması durumunda uygulanan bir suçtur. Bu suç, trafikte güvenliği tehlikeye düşüren bir davranışın yapılması durumunda, gözaltına alınıp tutukluluk haline gelebilir. Örneğin, aşırı hız yapmak, alkol ya da uyuşturucu kullanmak, trafik kurallarını ihlal etmek gibi davranışlar trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu olarak kabul edilebilir.

Gözaltına alınıp tutukluluk haline gelme olasılığı, suçun ciddiyetine göre değişebilir. Örneğin, bir kazada yaralanan ya da ölen bir kişi olması durumunda, suçun ciddiyeti daha fazla olacağı için gözaltı ve tutukluluk olasılığı da daha yüksek olacaktır.

Bu suçun önlenmesi için, trafikte güvenliği tehlikeye düşüren davranışlardan kaçınılması gerekmektedir. Ayrıca, trafikte güvenliğini tehlikeye düşüren bir davranış yaptıysanız, cezaevine girmek yerine trafik güvenliği eğitimi almayı tercih edebilirsiniz. Böylece, trafikte güvenliğini tehlikeye düşüren davranışların önüne geçilebilir ve trafikte daha güvenli bir ortam sağlanabilir.

Trafik Kazalarında Tahkim Süreci

Sigortacılık Kanunu’nun 5684 sayılı kanunu, Türkiye’de sigorta hukukundaki tahkim sistemini ilk kez düzenlemiştir. Bu sistem, sigortalılar ve sigortacılık yapan örgütler arasındaki anlaşmazlıkların hızlı, adil, basit ve maliyet etkin bir yolla çözülmesini amaçlamaktadır. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik ve Sigorta Tahkim Usûlü ve Sigorta Hakemlerine İlişkin Tebliğ gibi yönetmelikler ve tebliğler tahkim ile ilgili olarak Türkiye’de yürürlüktedir. Bu tahkim sistemi, sigortalıların hak kayıplarını önlemeyi amaçlamakta ve bu nedenle sigorta sistemine olan güven artmaktadır. Tahkim sistemine yapılan başvurular her geçen gün artmaktadır ve bu sistemin, Türk sigorta hukukundaki amacına ulaştığına inanılmaktadır. Sigorta hukukunda tahkim, sigortalılar ve sigortacılık yapan örgütler arasındaki sigorta sözleşmesi veya hesap uyuşmazlıklarının çözümü için kullanılan bir yol olup, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 23. maddesi gereğince sigorta sözleşmesi, bir sigorta şirketi ile sigorta ettirenin karşılıklı anlaşmasıdır. Sigorta sözleşmesi, bir rizikonun meydana geldiği tarihte para ile ölçülebilir bir menfaati zarara uğratması halinde sigorta şirketinin bu zararı tazmin etmeyi ya da diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. Tahkim yolu, güvence Hesabı’ndan faydalanan kişiler ile Hesap arasındaki uyuşmazlıklarda da kullanılabilir. Güvence Hesabı, zorunlu sigortaların sağladığı güvencelerle ilgili bir kurumdur ve zarar görenin uğrayacağı zararları karşılamak için kurulmuştur. Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigorta Tahkim Komisyonu Başkanlığı ve diğer çalışanlarından oluşan bir kuruluştur. Komisyon Başkanlığı, Müsteşarlık temsilcisi, iki Birlik temsilcisi, tüketici derneği temsilcisi ve Müsteşarlıkça belirlenen bir akademisyen hukukçu temsilcisinin katılımıyla oluşur. Komisyonun görevleri arasında Birliğe sunulacak olan Komisyonun bütçesinin hazırlanması, tahkim sisteminin adil, tarafsız ve etkin bir şekilde işlemesi için gerekli önlemlerin alınması, yıllık rapor hazırlanarak Birliğe ve Müsteşarlığa gönderilmesi, bilgi işlem alt yapısının hazırlanması ve kanunlarla kendisine verilen diğer görevler yer almaktadır. Sigortacılık yapan kuruluşla uyuşmazlık yaşayan kişiler, uyuşmazlıklarının çözülmesi için Komisyona başvurmalıdır. Komisyon, hakem listesinden seçeceği hakemler aracılığıyla uyuşmazlıkları çözmeye çalışır. Komisyon hakemleri sekreteryal destek veren kurum olarak da nitelendirilir. Komisyona başvuru yapılabilmesi için, uyuşmazlık konusu riziko, sigorta kuruluşunun tahkim sistemine üye olduğu tarihten sonra meydana gelmiş olması gerekir. Üyelik tarihinden önce meydana gelen rizikolara ilişkin başvurular, Komisyon tarafından dikkate alınmaz. Komisyona başvuru yapılırken, başvuru ücreti ödenir. Bu ücret, uyuşmazlık miktarına göre değişiklik gösterir:

• 5.000 TL ve altındaki uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 150 TL’dir.
• 5.001-10.000 TL arası uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 350 TL’dir.
• 10.001-30.000 TL arası uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti 500 TL’dir.
• 30.001 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklarda, başvuru ücreti uyuşmazlık tutarının %1,5’idir.

Tahkime konu olan uyuşmazlıklarda, taraflar aksini kararlaştırmamışlarsa, hakem tarafından Türk maddi hukuk hükümleri uygulanacaktır. Ancak taraflar aksini kararlaştırmış olsa dahi kanundaki emredici hükümler hakem tarafından tatbik edilecektir . Hakemler, verilen dosya ve evraklar üzerinden karar verirler. Ancak hakemlerin duruşma yapmalarına da bir engel yoktur. Uygulamada genellikle duruşma yapılır. Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16. maddesinin 12. fıkrasına göre, hakem veya hakem kurulu, hukuk dışında özel veya teknik bilgi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine veya kendiliğinden bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verebilir. Bilirkişiler, Komisyon Müdürü tarafından Müsteşarlıkça belirlenen esaslar çerçevesinde oluşturulan bilirkişi listesinden seçilir.

ARAÇ DEĞER KAYBI HESAPLAMALARI

Günümüzde döviz kurlarındaki dalgalanmalar ve enflasyon etkisi ile birlikte araç piyasasında azımsanmayacak derecede bir artış meydana gelmiştir. Bu artışa bağlı olarak trafik kazaları sonucu meydana gelen zararlarımız ve sonrasında bu zararların tazmini için açacağımız değer kaybı davaları daha da önemli bir hale gelmektedir. Özellikle değer kaybı konusu oldukça tartışılan ve neticelerinden pek memnun olunmayan hukuki sonuçlar doğurabilmektedir. Bunun nedenleri olarak araç piyasasındaki dinamizm ve fiyat konusundaki istikrarsızlık gösterilebilir. Araç değer kaybı davalarında 9 Ekim 2020 tarihine kadar uygulanan formül doğrultusunda, kaza sonrasında araçta plastik tampon onarımları, cam, lastik, hava yastığı, elektrik, elektronik gibi onarımlar değer kaybı kapsamında değerlendirilmiyordu ayrıca 165 bin üzeri kilometreye sahip araçlar değer kaybı kapsamında değerlendirilmiyordu. Anayasa Mahkemesi’nin 2019/40 esas 2020/40 karar sayılı kararında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. Ve 92. maddelerinde geçen “Genel Şartlar” ifadesi iptal edilmiştir. Yani Anayasa Mahkemesi 9 Ekim 2020 tarihinde vermiş olduğu karar doğrultusunda değer kaybı hesaplama formülünü kaldırmıştır. Artık yukarıda belirtmiş olduğumuz plastik tampon onarımları, cam, lastik, elektronik gibi onarımlar artık değer kaybı kapsamında değerlendirilmeye başlanmıştır. Bununla birlikte artık araç değer kaybı hesaplamalarında 165.000 km sınırı kaldırılmıştır.

Araç Değer Kaybı Şartları:

– Çift Taraflı Kaza Olması: Araç deger kaybından faydalanabilmemiz için söz konusu kazanın birden fazla araç ile gerçekleşmesi gerekmektedir. Ağaca çarpma, duvara sürtme gibi durumlarda değer kaybından söz etmemiz mümkün değildir.

– Kazada %100 Kusurlu Olunmaması: Söz konusu kazada tek kusurlu taraf tamamen sizseniz değer kaybından faydalanmanız mümkün değildir. Hiç kusurunuzun olmadığı veya kısmi kusurunuzun bulunduğu hallerde talep edebilirsiniz.

– Parçaların Daha Önce Başka Bir Kaza Nedeniyle Onarılmamış Olması: Daha öncesinde karışılan başka bir kaza neticesinde tamir gören bir parça karışılan yeni bir kazada değer kaybı kapsamında değerlendirilemez.

-Kazada Araçta Bir Hasar Oluşması ve Onarılması: Söz konusu kazadan dolayı araçta bir hasarın oluşması ve bu hasarın onarılması gerekmektedir. Kaza sonucunda bir hasarın oluşmadığı durumlardan değer kaybından söz edemeyiz.

Araç Değer Kaybını Etkileyen Durumlar: Araç değer kaybı talebinde bulunabilmemiz bazı şartlara bağlandığı gibi söz konusu değer kaybı talebinden ne ölçüde faydanabileceğimiz konusunda da açıklanması gereken belli başlı durumlar mevcuttur. Bunlardan ilki ağır hasarlı araçlarla ilgilidir. Ağır hasar kayıtlı araçların karıştığı trafik kazalarında bu araçla ilgili olarak herhangi bir değer kaybı talebinde bulunamayız. Bir diğer husus aracın marka, model ve yaşı ile ilgilidir. Aracın yaşı ne kadar küçük ve marka ve modeli ne kadar değerli olursa değer kaybı miktarı da o derece yüksek olacaktır.

ARAÇ DEĞER KAYBI DENKLEMİ

Total Değer Kaybı =   Baz Değer Kaybı * Hasar Boyutu Katsayısı * Aracın Kullanılmışlık Düzeyi

Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri *  %19

Hasar Büyüklüğü Tanımları

Sigorta Şirketinin Sigortalıya Rücu Hakkı

  İlk olarak sigorta şirketinin esas yükümlülüğü,  rizikoyu taşıma yükümlülüğüdür. Korunması kararlaştırılan bir menfaat ile alakalı bir tehlike gerçekleşirse sigorta şirketinin sorumluluğu doğacaktır. Sigorta sözleşmesinde de sigortacının hangi durum ve şartlarda sorumlu olacağı elbette belirlenmelidir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları trafik kazalarında sigorta şirketinin bazı durumlarda sigortalıya rücu hakkının olabileceğini söylemiştir. Rücu konusu özellikle sigorta hukuku alanında önem taşır, zira sorumluluk hususunda çok önemli etkileri vardır. Sigorta şirketinin sahip olduğu rücu imkanı, kazada kusurlu olan karşı taraftan sigortalıya ödediği tazminatı talep edebilmesini sağlar. Yani halefiyet ilkesi gereğince sigorta şirketi ödediği zararı zarar verenden tahsil edebilir, 3. bir kişiye rücu edebilir ve ödediği parayı tarafına ödenmesini talep edebilir. Ancak söz konusu rücu imkanının doğması için belli şartların sağlanması gerekir. Bu şartlar şunlardır;

• Belli bir tazminatın ödenmesinin gerekli olduğu söz konusu olaydan sorumlu olan kişilerin ağır kusuru veyahut kasıtlı hareketleri olmalı ve bunun neticesinde zarar ortaya çıkmalıdır.
• Kazaya sebep olan sürücünün ehliyetsiz veya ehliyetine geçici/sürekli el konulmuş biri olabilir.
• Kazaya neden olan sürücünün mevzuatta belirlenen seviyenin üzerinde alkollü olması veya uyuşturucu kullanmış olması ihtimali olabilir.
• Bazı araçların yolcu taşımaya ruhsatı olmadan veya kapasitesinden oldukça fazla yolcu almasından dolayı kaza gerçekleşmiş olabilir.
• Kaza sonucunda hasar varsa ve sigorta ettiren kendi yükümlülüklerini yerine getirmediği için hasarda artış olmuş olma ihtimalinde
• Zararlı maddelerin izin ve önlemler alınmadan taşınması sonucu zarar ortaya çıkmışsa
• Söz konusu zararın aracın gaspı, çalınması ihtimalinde sigorta ettirenin de çalınma veya gaspta kusurlu sorumluluğu olabilir.
• Kişinin kazayı ihbar etme yükümlülüğünü yerine getirmemesi, delilleri toplamaması ve ortaya çıkacak zararları önlememe ihtimali olabilir.

İşte bu durumlar somut olayda karşımıza çıkarsa sigorta şirketinin rücu hakkı gündeme gelecektir. Vurgulamamız gerekir ki kazalarda sigorta şirketinin rücu hakkında ispat külfeti sigorta şirketine ait olacaktır. Sigorta şirketi, meydana gelen kazayla bu belirtilen nedenlerin arasında uygun bir illiyet bağı var mı yok mu araştırmalıdır. Rücu hakkının doğabilmesi için sayılan bu nedenlerin kazayla bağlantısının olması gerekmekte ve trafik kazasına da bu hususların sebebiyet vermesi gerekmektir. Sigortacı, illiyet bağının olduğunu gerekirse bilirkişilerin yardımını da alarak kanıtlamalı ve mahkemeye belgelerle sunmalıdır.

Esasında rücunun belirlenmesindeki temel husus; sigortalının kusuru ve ihlalinin  ödenecek tazminat tutarını arttırıp artırmadığının tespit edilmesidir. Günümüzde rücu hakkının en çok karşımıza çıktığı sigorta türü; zorunlu trafik sigortası ve kasko sigortalarıdır. Sigorta şirketi yalnızca sigortalının adına karşı tarafa  karşı rücu hakkını kullanmaz. Sigorta şirketi, rücu hakkını aynı zamanda sigortalı olan kişiye karşı da kullanıp rücu davasını yöneltebilir. Fakat rücu davasının açılamayacağı kişileri de söylemek gerekir. Onlardan biri de  sigortalının aracını kullanan üçüncü kişidir. Kanun ve mevzuat, sigortalının aracını kullanan üçüncü kişiye (şoföre) rücu davasının açılması imkanını vermemiştir. Çünkü sigorta sözleşmesi ve ilişkisi yalnızca sigorta şirketi ve sigorta ettiren arasındadır. Ayrıca Yargıtay’ın kararlarında da  sigortalının aracını kullanan üçüncü kişiye karşı açılmış olan davaların , husumet yokluğu gerekçesiyle reddedildiğini görmekteyiz. Sonuç olarak sigorta şirketi, hasara neden olan kişinin kusuru oranında ve ödediği tazminat doğrultusunda karşı taraftan tahsil talebinde bulunabilecektir.  Her somut olaya göre, her dosyanın içeriğine göre bu rücu oranı elbette değişecektir.

Güvence Hesabının Sorumluluğu

Dünya genelinde ve ülkemizde trafik kazalarındaki artışlar önemli bir boyut kazanmaya başlamaktadır. Bu artışın neticesinde de devletleri yetkili organları vasıtasıyla bir takım önlemler alma zorunluluğu doğmuştur. Bu önlemler en başta trafik kazalarının gerçekleşmesini önleme boyutunda olmakla birlikte ikinci aşamada gerçekleşen trafik kazalarında oluşabilecek maddi ve manevi mağduriyetlerin azaltılması yönünde olmaktadır. Trafik kazalarının önlenmesi konusunda yapılan çalışmalar arasında motorlu taşıt sürücülerini bilinçlendirmek, kitle iletişim araçları sayesinde topluma bilgi aktarımı, ağır cezai yaptırımlar vb. olarak sıralamamız mümkündür. İkinci olarak ise trafik kazaları sonucunda oluşabilecek maddi ve manevi mağduriyetleri önleme konusunda alınan tedbirler karşımıza çıkmaktadır. Bunun en bilindik örneğini olarak sigortaları göstermemiz mümkündür. Özellikle de trafiğe çıkan motorlu araçlar için yaptırılması zorunlu olan zorunlu trafik sigortaları sayesinde bu tür problemlerin çözümü daha mantıklı bir süreç içinde gerçekleşmeye başlamıştır. Zorunlu trafik sigortasi sayesinde, trafik kazasına karışan araçların mağduruna yönelik olarak uğradığı maddi ve manevi zararlar bu sigorta kapsamında değerlendirilerek mağduriyeti giderilmeye çalışılmaktadır. Ancak her zaman trafik kazası sonucu yaşadığımız zararların karşılanması boyutunda sigorta şirketlerinden taleplerde bulunamayabiliriz. Bunun sebepleri olarak kazaya sebebiyet veren aracın tespit edilememesi, zorunlu trafik sigortası yaptırılmadan trafiğe çıkılması, sigorta şirketinin iflas etmesi gibi durumları örnek göstermemiz mümkündür. Bu gibi durumlarda zarar gören muhattap olarak sadece haksız fiile sebebiyet veren tarafla karşı karşıya kalabilmektedir.

Bunun önüne geçilebilmesi ve zarar görenlere kol kanat germek maksadı ile Türkiye Sİgorta ve Reasürans Şirketleri Birliği adı altında eski adı “Garanti Fonu” olan yeni tabiriyle “Güvence Hesabı” müessesesi oluşturulmuştur. Güvence hesabı, kamusal bir niteliğe sahiptir ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmaktadır. Eskiden güvence hesabı sadece zorunlu trafik sigortalarını kapsamaktaydı ancak günümüze bu konu hakkında yapılan düzenlemeler sonucunda güvence hesabının kapsam alanı genişletilmiştir. Bu doğrultuda zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası, tüpgaz zorunlu sorumluluk sigortası, tehlikeli maddeler zorunlu sorumluluk sigortası vb, sigortalar güvence hesabının kapsam alanına dahil edilmiştir.

Güvence Hesabına Başvurulabilecek Haller: Güvence hesabına başvurulabilecek haller kanun koruyucu tarafından düzenleme altına alınmıştır. Bu düzenleme doğrultusunda; sigortalının tespit edilememesi, rizikolunun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde zorunlu sorumluluk sigortasının yaptırılmamış olması, zorunlu sigorta teminat limitleri ile sigorta poliçesinde belirtilen teminat arasında fark olması, sigorta şirketinin mali bünye zaafiyeti sebebiyle sürekli olarak bütün branşlarda ruhsatlarının iptal edilmesi veya iflası, çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada KTK uyarınca işletenin sorumlu tutulamadığı hallerde güvence hesabına başvurulması mümkündür.

Güvence Hesabına Başvurulamayacak Haller: Bu konu ile alakalı olarak her ne kadar ne yeni sigortacılık kanununda ne de güvence hsabı yönetmeliğinde bununla alakalı düzenleme bulunmamaktadır. Ancak günümüzde yürürlükten kaldırılmış olan Karayolları Trafik Garanti Fonu Yönetmeliği’nin 14. Maddesinde bununla alakalı olarak açıklamalar yapılmıştır. Motorsuz araçların neden olduğu zararlar, işletilme halinde bulunmayan motorlu araçların neden olduğu zararlar, manevi zararlar bu yönetmelikten yola çıkarak güvence hesabına başvurulamayacak haller olarak sıralamamız mümkündür.