ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI

TRAFİK SİGORTASI NEDİR ?

Ülkemizdeki trafik kazası sayısı hiç azımsanamayacak bir boyuttadır. Her geçen yıl bu sayı artmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumunun 2021 yılı verilerine göre Türkiye’de toplam 187.963 trafik kazası meydana gelmiş olup bunların 5.362 tanesi ölümle, 274.615 tanesi yaralanmayla sonuçlanmıştır. Hal böyle olunca hayatın muhtelif alanlarıyla kesişim halinde olan hukuk da bu alandan en çok nasibini alan kavramlardan biridir.

Trafik kazası yaşayan taraflar hem manevi hem de maddi açıdan büyük zarar görmektedirler. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, diğer adıyla Trafik Sigortası tarafların yaşadığı bu büyük zararları belli limitler dahilinde karşılamasından ötürü çok önemlidir. Biz siz okuyucularımıza bu yazımızda, ülkemizde yaptırılması zorunlu olan Trafik Sigortasından kısaca bahsedeceğiz.

Trafik Sigortası, Karayolları Trafik Kanununun 91.maddesine göre motorlu araç işletenlerin yaptırmakla zorunlu oldukları mecburi bir sigorta türüdür. Trafik sigortası, gerçekleşen kazadan ötürü zarar gören kimselerin veya zarar gören herhangi bir şeyin zararını belli limitler içerisinde tazmin eder. Bu açıdan kazanın her iki tarafı için de çok önemli bir sigorta türüdür. Kazada zarar gören araçtaki değer kaybı, üçüncü kişilerin kazadan ötürü gördükleri tedavinin giderleri, kazadan ötürü sakatlık yaşayan kimsenin gelecekte ekonomik olarak yaşayacağı zararlar, ölüm sebebiyle maddi bir destekten yoksun kalanların bu yoksunluktan ötürü yaşayacağı zararlar; Trafik Sigortasının karşılamakla sorumlu olduğu zararlardan bazılarıdır.

Bunun yanında Trafik Sigortasının karşılamakla sorumlu olmadığı zararlar da mevcuttur. Yaşadığı zararın tazmini isteyen kişinin kendi kusuruna denk gelen tazminat talepleri, manevi tazminat talepleri, destekten yoksun kalanların ilgili desteğin kusuruna denk gelen tazminat talepleri, kazadaki zarardan ötürü meydana gelen kâr kaybı, iş durması gibi yansıma ve dolaylı zararlar; Trafik Sigortasının tazmin etmekle yükümlü olmadığı zararlara örnektir.

Bu konuda yaşayacağınız herhangi bir hukuki problemden ötürü yaşadığınız sıkıntıya, alanında uzman avukatlarımızla yardımcı olmamız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA TAZMİNAT DAVALARI

Günümüzde ülkemizde yüzbinlerce trafik kazası meydan gelmektedir. 2021 yılında toplam 1 milyon 186 bin 353 adet trafik kazası gelmiştir. Bu kazaların 187 bin 963 adedi ise ölümlü yaralanmalı trafik kazasıdır. Bu istatistiklere baktığımız zaman görüyoruz ki, ölümlü yaralanmalı trafik kazaları ülkemizin acı gerçeklerinden birisidir. Bu tarzlardaki kazaların bıraktığı maddi ve manevi yaralar çok büyük ölçüde olduğu için söz konusu tazminat miktarları da çok büyük miktarda olmaktadır. Ancak meydana gelen ölümlü kazalarda kişi her ne kadar hayata gözlerini yummuş olsa da en azından yakınlarının, daha spesifik bir tabirle ölenin desteğinden yoksun kalanların talep edebilecekleri bir takım alacak kalemleri bulunmaktadır.

ÖLÜMLÜ TRAFİK KAZALARINDA TALEP EDİLEBİLECEK TAZMİNATLAR

• Tedavi ve hastane giderleri,
• Cenaze giderleri,
• Manevi tazminat
• Destekten yoksun kalma tazminatı olarak sayabiliriz.

DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI

Meydana gelen ölümlü trafik kazası neticesinde ölenin desteğinden yoksun kalanların, yoksun kalmış oldukları işbu destekten ötürü sigorta şirketinden talep edeceği alacak kalemi bulunmaktadır. Destekten yoksun kalma tazminatında tazmin edilen zarar, ilgili desteğin yitirilmesi nedeniyle yoksun kalınan zarardır. Bu tazminatın amacı, destekten yoksun kalanların, desteğin ölümünden önce sahip oldukları sosyal ve ekonomik durumu korumaktır. Bunun hukuki dayanağı Borçlar Kanunu’nun 53.maddesidir. Destekten yoksun kalma tazminatının hesabında, destekten yoksun kalanlara vefat etmiş kişinin sağlığında sağlamış olduğu desteğin miktarı doğrultusunda doğru şekilde belirlenmelidir. Ölenin, parasal ve bedensel destekliğinin derecesi tazminatın belirlenmesinde önemli bir ölçüdür. Bu belirlemede, destek ile destek olunan arasındaki yakınlığın derecesi, aralarındaki manevi bağ, davacıların yaşları, dahil oldukları sosyal ve ekonomik çevre, yaşam standartları gibi tazminat miktarına etkili olabilecek unsurlar da göz önünde bulundurulacaktır.

CENAZE GİDERLERİ

Trafik kazası nedeniyle ölümün gerçekleşmesi halinde, vefat edenin tüm cenaze giderleri tazminata konu olur. Bu tazminat talebi için yapılan masrafların fatura gibi belgelerle ispatlanması gerekmektedir.

TEDAVİ VE HASTANE GİDERLERİ

Trafik kazası sebebiyle ölen kişinin, kaza sonrası gördüğü tedavi giderleri ve hastane giderleri tazmin edilebilir.

MANEVİ TAZMİNAT

Ölümlü trafik kazalarında yaşadıkları kayıptan ötürü elem, keder, acı gibi manevi zarar gören kimselerin bunu ispatlaması koşuluyla manevi tazminat istemesi mümkündür. Mahkemeler, tazminat miktarının, kazada yakınlarını kaybeden kişilerin kayıpların telafisinin olanaksızlığı nedeniyle yakınlarında oluşan derin üzüntüyü bir nebze de olsun dindirecek miktarda olmasına özen göstermektedir.

TRAFİK KAZALARI VE HUKUKİ SÜREÇ

Türkiye’de trafik kazalarının oranının yıldan yıla artış göstermesiyle birlikte trafik sigortalarının da buna paralel bir şekilde önemi günden güne artmaya başlamıştır. Bilindiği üzere yaralanmalı bir trafik kazası meydana geldiğinde kaza neticesinde yaralanan mağdur tarafın yahut kazanın ölümle sonuçlanması halinde ölenin desteğinden yoksun kalan tarafın hukuken başvurabileceği iki yol vardır:

1. ZMSS (Zorunlu Mali Mesuliyet Sorumluluk Sigortası) kapsamında karşı taraf sigortalı aracın ZMSS’ de kayıtlı olan sigorta şirketine başvurmak
2. Kazada yaralanan mağdur tarafın araç üzerinde kasko poliçesi bulunması halinde poliçede kayıtlı sigorta şirketine başvurmak

Bahsi geçen hukuki yollardan ikinci bahisteki kasko poliçesi ihtiyari bir poliçe olmasına karşılık ZMSS zorunlu bir poliçe türüdür. İşbu sebeple belirli bir motorlu aracın işleteni, söz konusu aracı için maddi hasarlı ve yaralanmalı trafik kazalarında karşı tarafın zararının giderilmesi amacıyla trafik sigortası yaptırmakla mükelleftir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu m.91/1, söz konusu trafik sigortası yaptırma yükümlülüğünün yasal düzenlemesini teşvik etmektedir: “İşletenlerin, bu Kanunun 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.” Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere trafik sigortası yaptırmak ilgili yasa hükmüne göre zaruridir.

İlgili yasadaki m.91/1 hükmü, m.81/1 hükmü ile birlikte değerlendirilecek olursa poliçe kapsamındaki sigorta şirketi, meydana gelen yaralanmalı trafik kazalarında karşı tarafın zararını işletenin sorumluluğu çerçevesinde belirli bir limite kadar tazmin edecektir. Buna ilave olarak söylenebilecek şey ise trafik sigortası kapsamında talep edilecek tazminat kalemlerinin sınırsız olmamasıdır. Zira Karayolları Trafik Kanunu m.92 ve 29355 sayılı Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları A.6 hükümleri trafik sigortası kapsamı dışında kalan halleri sınırlı sayı ilkesine göre düzenlemiştir.

Yukarıda yaptığımız açıklamalardan sonra yaralanmalı veya ölümlü bir trafik kazası meydana geldiğinde mağdur tarafın yaralanması halinde karşı tarafın trafik sigortası kapsamındaki sigorta şirketine Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili sigortanın genel şartları ile belirlenen kapsam dairesinde araç üzerindeki maddi zararlarını ve vücut bütünlüğünün bozulması sebebiyle bedeni hasarlarının tazminini, ölümlü bir kaza olması halinde ise ölenin desteğinden yoksun kalanın destekten yoksun kalma alacağının tazminini talep hakkı olduğunu söyleyebiliriz.

İşbu sebeplerden birinin varlığı halinde ilgili kişi başvuru için zorunlu olan belgelerle birlikte sigorta şirketine başvurduğu takdirde ilgili sigorta şirketinin Karayolları Trafik Kanunu m.97’ye göre 15 gün içerisinde başvuruya cevap vermesi gerekmektedir. Sigorta şirketinin bu süre içerisinde başvuruya cevap vermemesi ya da talebin tamamen reddedilmesi veya yapılan ödemenin talebi tam olarak karşılamaması halinde başvuran taraf uyuşmazlığı dava yoluyla Asliye Ticaret Mahkemesine taşıyabileceği gibi 5684 sayılı Sigortacılık Kanununa göre Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurabilmektedir. Uygulamada sürecin daha hızlı işlemesi sebebiyle genellikle tahkim yoluna gidildiği görülmektedir. Zira bir uyuşmazlığın ilk derece mahkemesinde en az iki yıl gibi sürelerle karara çıktığı görülürken Sigorta Tahkim Komisyonundaki uyuşmazlık hakemlerinin yahut hakem heyetinin dosyayı 4 ay gibi kısa bir sürede inceleme zorunlulukları vardır.

Sigorta Tahkim Komisyonundaki uyuşmazlıklarda, uyuşmazlık konusunun 8.000 TL ve üzerinde olması halinde uyuşmazlık hakeminin yahut uyuşmazlık hakem heyetinin verdiği karara karşı iki tarafın da komisyon içerisinde itiraz hakem heyetine başvurma hakkı bulunmaktadır. Ancak 8.000 TL’nin altındaki başvurularda hakemin vermiş olduğu kararlar kesin olduğu için artık tarafların bu kararlara karşı başvuru hakkı bulunmayacaktır. İtiraz Hakem Heyetinin vermiş olduğu kararlara karşı ise taraflardan her biri temyiz yoluna başvurabilmektedir. Bu halde ise taraflar başvurularını Asliye Ticaret Mahkemelerine yapacak olup Asliye Ticaret Mahkemeleri bu konuda aracılık görevini üstlenmektedir.

Yukarıdaki açıklamalardan da görüleceği üzere bir trafik kazası meydana geldiğinde tarafların başvurabileceği hukuki yollar kanunla ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir. Özetle bir kaza vukua erdiğinde kazada yaralanan yahut ölenin desteğinden yoksun kalanlar Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili sigortanın genel şartları kapsamındaki taleplerini başvuru yoluyla ilgili belgelerle birlikte sigorta şirketine iletebilirler. Sigorta şirketinin bu talepleri karşılamaması yahut hiç cevap vermemesi durumunda ilgili sigorta şirketine Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açılabileceği gibi Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurulabilecektir. Böylece başvuran yahut davacı olan tarafın tazminat talebi yasal hükümler çerçevesinde kabul edilecek yahut reddolunacaktır.